TRİATLON VE IRONMAN

Bu sporun tarihi ilk benzer etkinliklere bakıldığında 1974 yıllına kadar uzanmakla birlikte. İlk Ironman (Demir adam) yarışının hikayesi, 1978 yılında, Mid-Pacific Road Runners üyeleri ve Waikiki Swim Club üyeleri arasında koşucuların mı yoksa yüzücülerin mi daha dayanıklı olduğu tartışması ile başlıyor. Donanmada asker olan John Collins, Eddy Merckx’in o güne kadar ölçülmüş en yüksek VO2 (Maximum oksijen taşıma) kapasitesine sahip olduğunu, bu sebeple belki de en dayanıklı olanların bisikletçiler olduğunu ortaya atmasıyla alevlenen tartışmanın, bu üç sporun içinde olduğu çok uzun bir müsabaka ile çözülebileceğine karar veriyorlar. O sıralar Hawai’de düzenlenmekte olan üç yarışı; 2.4 kilometrelik Waikiki Roughwater yüzme yarışını, 185 kilometrelik Around-Oahu bisiklet yarışını ve Honolulu maratonunu, birleştirip bir yarış tasarlıyorlar. Ama aralarında daha önce Around-Oahu bisiklet yarışına katılan olmadığından o yarışın aslında iki güne yayıldığını bilmiyorlar. Yarışı tasarlayanlardan Collins “bu yarışı ilk bitiren kim olursa ona Ironman (demir adam)” diyelim diyor. Yarışa 15 kişi başlıyor ve 12’si yarışı tamamlıyor. Gordon Haller 11 saat 46 dakika ve 58 saniyede yarışı tamamlayarak ilk Ironman unvanını alıyor. Daha sonraları ise, yalnızca ilk bitiren atletten ziyade, bu zorlu fiziksel ve mental dayanıklılık mücadelesini tamamlayabilen tüm atletlerin "Ironman" (demir adam) ünvanını almasının daha uygun olacağına karar veriliyor. Günümüzde de hala yarışın bitiş çizgisinde bu mesafeyi kapanış süresinden önce tamamlayan tüm atletlerin isimleri Ironman ünvanı ile beraber anons ediliyor.

Her ne kadar "Triatlon" denince insanlar konu hakkında genel kültüre sahip olsalar bile, temele inmek gerekirse, Triatlon, yüzme, bisiklet ve koşudan oluşan çoklu bir spor dalıdır. Yarışlar bu sıralama ile koşulur ve branşlar arasındaki geçiş (transition) süreleri de yarışa dahildir. Ancak Triatlon yarışlarının tümü standart bir mesafede koşulmaz. Dünyada farklı uzunluklarda çeşitli triatlonlar düzenlenmektedir.

Örneğin ;

· Alcatraz’dan kaçış triatlonu : 1,5 mil Yüzme, 18 mil bisiklet, 8 mil koşu

· Aurlandsfjellet Xtreme Triatlonu : 1,9 km Yüzme, 94 km bisiklet, 20 km koşu

· Abu Dhabi Triathlonu: 3 km yüzme, 200 km bisiklet, 20 km koşu.

Yukarıda görüldüğü gibi, bir mesafe standardına uymayan triatlonlar bulunsa da, bu çeşitlilik içerisinde belli standartlar da oluşmuş durumdadır. Özellikle 2000 yılında triatlon'un olimpik bir spor olarak kabul edilmesiyle olimpik mesafe standardı oluşmuş. Ardından daha kısa yarışlar için "sprint" denilen ve olimpik mesafenin yarısı olan bir standart daha belirlenmiş. Hawai’de 1978’de düzenlenen yarış günümüze kadar düzenlenmeye devam etmiş ve "Ironman" markasına kavuşmuş. Aşağıdaki tabloda standartlaşmış bazı mesafeleri görebilirsiniz.

Uzun mesafe triatlon veya 140.6 olarak anılan ama en çok da Ironman yarışı/mesafesi olarak bilinen yarışlar Dünya Triatlon Kuruluşu (World Triathlon Corporation – WTC) tarafından düzenlenen ve marka hakkı kuruma ait olan yarış serisidir. Yani “Ironman” denildiğinde bu serideki yarışlar akla gelmelidir. Aynı şekilde Ironman 70.3 de bu kurumun markasıdır.

Ironman serisindeki en ünlü yarış Ironman Kona yarışıdır. Aslında bu yarış serinin şampiyonasıdır. Tüm yarışlarda puan kazanan elit atletlerden en iyi 50 erkek ve 35 kadın bu yarışa katılmaya hak kazanır. Amatör katılımcıların ise serideki yarışlara verilen slotlardan birini elde etmeleri gerekir. Her yarışın belirli sayıda slotu vardır. Bunlar yaş gruplarına ve cinsiyete göre yarıştan sonraki gün yapılan bir toplantıda dağıtılır. Yaş grubunda dereceye girenlerin isimleri sırayla okunur. O sırada orada olan, Kona’ya gitmek isteyen ve cebinde nakit 600 doları olan kişi ayağa kalkar ve gidip kaydını yaptırır. İsmi okunduğu halde kayıt olmayan yerine bir sonrakinin adı okunur. Bu şekilde 15. hatta 20. sırada tamamlayıp Kona’ya gitmeye hak kazanılabilir.

Aşağı yukarı yarışların ne kadar sürdüğü hakkında fikir vermek gerekirse… Olimpik mesafe yarışları elit erkekler 1:45-2:00 arası tamamlarlar. Bu seviyede 16-17 dakika yüzme, 50-55 dakika bisiklet ve 30-35 dakika koşu etapları sürer. Amatör triatletler ise aşağı yukarı 2:15-2:45 arası yarışırlar. Yarı demir adam mesafesi yani 70.3 bitirme süreleri yine erkekler için elitlerde 4 saat civarıdır. Amatörler 5-6 saatte tamamlarlar. Tam mesafede ise elitlerde süreler 8-9 saat arası (en iyi derece 7:41), amatörlerde de 10-13 saat arasıdır.